Hoe diep kun je duiken met zuurstof? Dat is een vraag die je als duikinstructeur vaak krijgt van beginnende duikers. Het is zeker een goede vraag en daarom leggen we in dit artikel uit wat de relatie van zuurstof is tot jouw duiken. Bovendien leer je het waarom je niet met alleen zuurstof gaat duiken (tenminste nog niet).
Wanneer je begint met duiken dan zal je doorgaans starten met het gebruik van lucht. In de theorie van de PADI Open Water Diver cursus, spreken ze ook vaak van ademgas.
Lucht is een gas dat bestaat uit stikstof (79%) en zuurstof (21%). Dit is precies wat jij hier aan de oppervlakte ook ademt. Hierbij is stiksof een inert gas, wat betekent dat jouw lichaam dit gas niet gebruikt. Daarbij is zuurstof belangrijk voor de verbranding in jouw lichaam.
Daarom is zuurstof essentieel voor jou om te overleven. Toch wil je niet met alleen zuivere zuurstof gaan duiken en is de toevoeging van stikstof echt nodig
Duiken met pure zuurstof is heel risicovol. Je mag namelijk met pure zuurstof niet dieper duiken dan 6 meter. Dieper duiken met zuurstof zorgt ervoor dat zuurstof onderwater giftig wordt. (Lees voor verdiepende uitleg hieronder verder)
OK, in deze paragraaf gaan we er wat dieper in de de stof. Wat een belangrijke factor in het ademen van gas onder druk is dat je een veranderende partiële druk krijgt. Met dat de diepte toeneemt, zal het gas wat je ademt ook dichter worden.
Aan de oppervlakte leven we onder een druk van 1 bar. Dit is de atmosferische druk. De lucht die we hier ademen is dan ook 1 bar.
Partiële druk betekent dat alle deelgassen in jouw ademgas een onderdeel uitmaken van het totaal. In het geval van lucht betekent dit het volgende:
Van de 1 bar druk van de lucht die je ademt, 79% van die druk, stikstof druk. Vervolgens is 21% van die druk zuurstof druk. Dat betekent dat de zuurstof druk 0,21 bar is (21% van 1 bar).
Met dat je dieper gaat onderwater wordt de druk meer van de lucht die je ademt. Stel je gaat naar 10 meter, dan wordt de druk 2 bar. Van deze 2 bar maakt zuurstof nog steeds 21% uit. Zodoende krijg je nu: 21% van 2 bar = 0,42 bar.
Dat klopt helemaal! Want zo lang de partiële zuurstof druk lagere blijft dan 1,6 bar ben je veilig. Maar voor absolute veiligheid houden we in duiken 1,4 bar aan partiële zuurstof druk aan.
Door de hoge concentratie zuurstof kan je zuurstofvergiftiging krijgen van het centraal zenuwstelsel. Hierdoor kan het voorkomen dat je stuiptrekkingen krijg en vervolgens onderwater jouw ademautomaat verliest. Dit heeft dan mogelijk verdrinking tot gevolgd.
Voor de tekenen en symptomen heb je het volgende ezelsbruggetje, VENTID:
Als we de natuurkundige wetten er nog een keertje bij nemen, dan zal je zien hoe diep je kunt duiken met zuurstof. Want de wet van partiële druk gaat altijd op.
Aan de oppervlakte: 1 bar. Wanneer je dit met pure zuurstof doet dan is de partiële druk van zuurstof: 1 bar (100% van 1 bar = 1). Zodra je nu onderwater gaat, zal de druk en de zuurstof druk evenredig stijgen.
Met dat de druk groter wordt, neemt de gasdruk ook toe. In dit geval, met zuurstof duiken, resulteert dat in dat elke meter je afdaalt de druk van zuurstof toeneemt: op een diepte van 10 meter is de druk 2 bar. Met 100% zuurstof is de gasdruk dus ook 2 bar.
De maximale diepte hadden we gezet op een partiële druk van 1,4 bar. Dat houdt vervolgens in dat je maximaal veilig met zuurstof kunt duiken naar 4 meter diepte.
Nitrox is ieder mengsel dat bestaat uit stikstof (nitrogen) en zuurstof (oxygen). In de PADI NITROX specialty leer je hier meer over. Om de geen decompressie limiet te verlengen, wordt een deel van de stikstof vervangen door zuurstof.
Zo neemt je lichaam minder snel stikstof op. Maar omdat het percentage zuurstof hoger is, zal de maximale diepte dus ondieper zijn. Ook hier maken we gebruik van de wetten van de partiële druk.
Hoe hoger het percentage zuurstof, hoe ondieper je met dit mengsel kunt duiken.
In technisch duiken wordt er wel gebruik gemaakt van duiken met zuurstof. Dit heeft dan een ander doel namelijk, sneller kunnen decomprimeren. Dit leer in de gevorderde duikcursus over technisch duiken, zoals de PADI TEC40 cursus.
Hoe diep kunnen technische duikers duiken met zuurstof? Hier gelden dezelfde wetten als voor een beginnende duiker. Alleen hebben technische duikers training gehad om tot maximaal 6 meter met zuurstof te duiken.
Zodra je verder komt in duiken, zal ok jouw kennis vergroot worden over het gedrag van gassen onder druk. In de PADI Divemaster cursus bijvoorbeeld, leer je hier meer over.
Maar ook wanneer je PADI duikinstructeur wilt worden en de PADI IDC volgt, dan zal je deze kennis over gassen zeker nodig hebben.
Als beginnende duiker gebruik je geen pure zuurstof maar lucht of NITROX. Dat is alvast de eerste regel. Voor het duiken met zuurstof is meer training en ervaring nodig.
Als we de gaswetten volgen dan kan je maximaal 6 meter duiken zonder dat je zuurstofvergiftiging krijgt.
In de volksmond zeggen niet duikers of beginnende duikers vaak: hoe diep kun je duiken met zuurstof? In een later stadium zul jij het ze ook corrigeren en zeggen: we duiken met lucht of nitrox, niet met zuurstof.